Tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa có mối quan hệ biện chứng, thể hiện ở chất lượng phát triển bền vững của quốc gia. “Nếu phát triển kinh tế để xây dựng nền tảng vật chất thì phát triển văn hóa để tạo dựng nền tảng tinh thần của xã hội” (1). Trên cơ sở vận dụng linh hoạt, sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, Đảng Cộng sản Việt Nam đã từng bước thực hiện các quan điểm, chủ trương và giải pháp kịp thời, đúng đắn để giải quyết hài hòa mối quan hệ này. Đây là đòi hỏi cấp thiết và lâu dài trong công cuộc đổi mới đất nước, phát triển bền vững và hội nhập quốc tế hiện nay.

Đó là một trong những nội dung của cuộc trao đổi giữa phóng viên Tạp chí điện tử Văn hóa Nghệ thuật và TS Trần Minh Chính, nguyên Hiệu trưởng Trường Cán bộ quản lý VHTTDL.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, PGS, TS Bùi Hoài Sơn đã nhấn mạnh như vậy trong cuộc trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Văn hóa Nghệ thuật xung quanh ý nghĩa, giá trị và việc vận dụng những giá trị cốt lõi của Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 vào thực tiễn công cuộc xây dựng và phát triển văn hóa hôm nay, để văn hóa thực sự ngang hàng với kinh tế, chính trị và xã hội. Ông bày tỏ:

TS Nguyễn Viết Chức - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội đã nhấn mạnh như vậy khi trao đổi với phóng viên Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật về những vấn đề đặt ra từ “Đề cương về văn hóa Việt Nam” năm 1943. Ông nói:

Nằm trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 80 năm ra đời “Đề cương về văn hóa Việt Nam”, Hội thảo “80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943-2023) - Khởi nguồn và động lực phát triển” dự kiến diễn ra vào ngày 27-2, tại Trung tâm Hội nghị quốc tế (11 Lê Hồng Phong, Ba Đình, Hà Nội). Trước thềm tổ chức Hội thảo, PGS, TS Nguyễn Thị Thu Phương - Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam đã có những chia sẻ với phóng viên Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật.

Xung quanh những ý nghĩa, giá trị của "Đề cương về văn hóa Việt Nam" 1943, phóng viên Tạp chí điện tử Văn hóa Nghệ thuật đã phỏng vấn PGS, TS Phạm Văn Tình, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam học (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam).

Trong văn hóa Việt Nam xưa, “cây đa, bến/ giếng nước, sân đình” không chỉ là hình ảnh gợi nhớ về làng quê mà còn là hình ảnh không gian công cộng (KGCC) của một làng. Nơi đó, không chỉ là nơi cung cấp nước cho người dân trong làng mà còn là nơi diễn ra những sinh hoạt đời thường. Sân đình là nơi hội họp và diễn ra những hoạt động văn hóa tinh thần của cả cộng đồng. Ngày nay, dân số ngày càng phát triển, họ cư trú tập trung tại các đô thị, nên nhu cầu sử dụng KGCC ngày càng cao. Từ đó cũng đặt ra các vấn đề như KGCC là gì? Xây dựng và quản lý KGCC như thế nào? Nguyên tắc và tiêu chí nào để xây dựng môi trường văn hóa ở KGCC?

Trong thời đại của kinh tế tri thức và công nghệ thông tin, công nghiệp văn hóa (CNVH) được nhìn nhận như bộ phận quan trọng của thương mại và cạnh tranh quốc tế, giúp Việt Nam xây dựng được một nền kinh tế sáng tạo, thịnh vượng, tự tin và độc đáo. Phân tích SWOT làm rõ hơn những thuận lợi, tiềm năng, thế mạnh, ưu thế của chúng ta trong việc phát triển CNVH, cũng như những khó khăn, trở ngại, hạn chế, yếu kém tạo nên những thách thức trên con đường phát triển ngành CNVH của Việt Nam. Từ đó, đề xuất hướng tiếp cận phát triển CNVH hiện nay.

Mỗi dân tộc ở Việt Nam có đặc trưng riêng, cùng với đó là các sinh hoạt văn hóa cộng đồng tại các thiết chế văn hóa (TCVH). Tìm hiểu môi trường văn hóa (MTVH), xây dựng MTVH tại các TCVH tín ngưỡng nhằm làm rõ hơn vai trò, vị trí, giá trị của các TCVH cũng như ý nghĩa của các sinh hoạt tín ngưỡng tại các TCVH đó đối với cộng đồng các dân tộc ở Việt Nam. Trên cơ sở làm rõ một số khái niệm như: TCVH, TCVH tín ngưỡng, MTVH, xây dựng MTVH, tác giả sẽ phân tích thực trạng của MTVH tại các TCVH tín ngưỡng của cộng đồng các dân tộc ở Việt Nam. Từ đó, bài tham luận đề xuất một số giải pháp, tiêu chí xây dựng MTVH tại các TCVH ở Việt Nam nói chung và TCVH tín ngưỡng của các dân tộc nói riêng.

Tư tưởng nhân văn Hồ Chí Minh được hình thành, hoàn thiện trên cơ sở tổng kết, kế thừa và phát triển tinh hoa trong đời sống văn hóa của dân tộc Việt Nam và của nhiều dân tộc khác trên thế giới trên nền tảng soi sáng của chủ nghĩa Mác-Lênin. Đó là một hệ thống những quan niệm, quan điểm, sự quan tâm đặc biệt của Hồ Chí Minh về con người, về cách ứng xử giữa người với người hướng tới giải phóng triệt để con người, thấm đượm tinh thần dân tộc và quốc tế trong sáng.